Zima to ciężki okres dla ptaków. Leżąca wiele miesięcy pokrywa śnieżna i krótkie dni utrudniają zdobycie wystarczającej ilości pożywienia. Ptaki starsze, chore bądź osłabione mają nikłe szanse doczekania wiosny. Na szczęście wiele z nich możemy uratować poprzez rozsądne dokarmianie. Istotne jest by zdawać sobie sprawę w jaki sposób możemy pomóc ptakom, w najtrudniejszym dla nich okresie, tak aby im niechcąco nie zaszkodzić. Postaram się wymienić kilka podstawowych informacji na ten temat.

       Po pierwsze należy podkreślić, że dokarmianie dzikich zwierząt w tym również ptaków nie zawsze jest wskazane. Nie należy dokarmiać ich w okresie letnim ani gdy temperatura przekracza 0⁰ C. Wiąże się to z przyzwyczajeniem do łatwego pokarmu, tłumieniem ich instynktu przez co stają się niesamodzielne. Przy odwilży ptaki mają mniejszy apetyt, łatwiej im znaleźć pokarm naturalny a ciepło i woda z topniejącego śniegu powodują szybsze psucie się pozostałego w karmnikach pożywienia.

       Karmę należy wykładać tylko podczas mrozów i przy długotrwałych intensywnych opadach śniegu w takiej ilości, którą ptaki zjedzą „na raz" by się nie psuła lub nie zamarzła.

    Istotne jest miejsce, gdzie zawiesimy/postawimy karmnik lub rozwiesimy karmę. Powinno być osłonięte od wiatru i uniemożliwiające drapieżnikom czajenie się na żerujące ptaki. Szczególnym zagrożeniem mogą być koty domowe.

Jaki karmnik wybrać? - Ważne jest aby konstrukcja karmnika chroniła jedzenie przed zawilgoceniem od śniegu i deszczu. Samodzielne przygotowanie karmnika, nawet najprostszego modelu, jest szczególnie dla dzieci, przednią zabawą i źródłem satysfakcji. Poza tym w sklepach ogrodniczych lub w Internecie można znaleźć bardzo dużo ciekawych konstrukcji. Należy pamiętać by systematycznie czyścić karmnik z odchodów i resztek jedzenia pozostawionych przez ptaki – zapobiegnie to rozwojowi bakterii i grzybów pleśniowych. Wskazane jest też umieszczenie w pobliżu poidła z czystą świeżą wodą.

      W zimowym pomaganiu ptakom najważniejszą zasadą jest ciągłość dokarmiania. Konsekwentne dostarczanie pożywienia sprawia, że zwierzęta przywiązują się do okazanego wsparcia i są od nas bardzo uzależnione. W przypadku przerwania karmienia ptaki zamiast szukać pożywienia zmarnują czas  i energię na oczekiwanie pomocy. W związku z tym dokarmianie należy kontynuować aż do pierwszych oznak wiosny.

      Trzeba pamiętać o tym, że większym zagrożeniem dla naszych skrzydlatych przyjaciół jest głód a nie wysokie mrozy. Szybki metabolizm i mała masa ciała ptaków nie pozwala im na znoszenie długich okresów głodu. Dla utrzymania prawidłowej temperatury ciała muszą one mieść ciągły dostęp do pokarmu. Ma to szczególne znaczenie w drugiej połowie zimy, gdy kończą się ptakom podskórne zapasy tłuszczu, zgromadzone jesienią, a dostęp do pokarmu naturalnego jest bardzo ograniczony.

Czym dokarmiać ptaki? Z pewnością nie mogą to być produkty zepsute albo szybko psujące się, takie jak spleśniały chleb czy warzywa. Może to powodować choroby  i śmierć ptaków. Ponadto pieczywo powoduje u ptaków zakwaszenie i rozregulowanie układu pokarmowego, co w konsekwencji może doprowadzić do ich choroby lub nawet śmierci, dlatego np. nie zaleca się karmienia kaczek, łabędzi i innych gatunków ptaków chlebem. 

Nie nalezy podawać ptakom produktów solonych (solonej słoniny, orzechów itp.). Pamiętajmy, że sól, ostre przyprawy i dodatki chemiczne znajdujące się w resztkach naszych potraw są dla ptaków szkodliwe.

Ptaki szczególnie uszczęśliwi dieta składająca się z ziaren zbóż, konopi, pestek słonecznika, dyni, sezamu, siemię lniane,  kaszy, płatków owsianych, kukurydzy, owoców - daktyli, moreli, ligustru, porzeczek, pokrojonych rodzynków, zamrożonych owoców czarnego bzu, aronii, orzechów, w niedużych ilościach także okruchów pieczywa  itp. Dobra jest też niesolona słonina lub smalec. Popularne i chętnie zjadane przez ptaki są gotowe masy w postaci kul, rożków i innych kształtów, składające się z tłuszczu i mieszanki wielu rodzajów ziaren.

            Dokarmianie ptaków zimą to przykład aktywnej ochrony przyrody, pozwalający na obserwację i bliskie poznanie zwierząt. Jest to nie tylko sposób na zrobienie czegoś pożytecznego i wartościowego, ale również okazja na pogłębienie wiedzy o ptakach, ich różnorodności oraz pięknie. To  edukacyjne zajęcie jest również źródłem ogromnej przyjemności, szczególnie jeśli zaangażujemy w nie najmłodszych. Mamy szansę obserwować wiele niezauważanych na co dzień gatunków ptaków – poza pospolitymi sikorami i wróblami często można spotkać np. dzięcioły, sójki, kowaliki, zięby, trznadle, dzwońce, kosy, kwiczoły, w miastach, gołębie, kawki, gawrony i wiele innych. Jest to szansa na zrobienie wyjątkowych zdjęć i poznanie zachowania się poszczególnych gatunków.