Wydawca treści
użytkowanie lasu
fot. Krzysztof Pawłowski
Użytkowanie lasu to korzystanie z jego zasobów – pozyskanie drewna, zbiór płodów runa leśnego, zbiór roślin lub ich części na potrzeby przemysłu farmaceutycznego oraz pozyskanie choinek.
Użytkowanie lasu, a zwłaszcza pozyskanie drewna jest naturalną konsekwencja działań związanych z hodowlą i ochroną lasu. Należy przede wszystkim mieć na uwadze, że drewno jest surowcem odnawialnym i w przeciwieństwie do ropy naftowej czy też węgla kamiennego nie ma obaw, aby go zabrakło.
Rozmiar pozyskania drewna określony jest w planie urządzenia lasu, który sporządzany jest dla każdego nadleśnictwa na 10 lat. Zapewnia on pozyskiwanie drewna w granicach nie tylko nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, lecz także systematycznie zwiększających zapas drewna pozostającego w lasach, tzw. zapas na pniu.
Użytkowanie lasu obejmujące pozyskanie drewna w granicach nie przekraczających możliwości produkcyjnych lasu nazywamy użytkowaniem głównym. Podstawą wyliczenia maksymalnej ilości drewna możliwej do pozyskania (tzw. etatu cięć) jest szereg informacji o stanie siedliska, składzie gatunkowym, wieku drzewostanu oraz wiedzy i doświadczeń miejscowych leśników i ekspertów wykonujących plan urządzania lasu.
W ramach użytkowania głównego wyróżnia się użytkowanie rębne (w drzewostanach, które osiągnęły wiek rębności) i użytkowanie przedrębne (które nie osiągnęły jeszcze wieku rębności).
Użytkowanie rębne prowadzi się głównie za pomocą zrębów, natomiast przedrębne polega na wycinaniu pojedynczych drzew w młodszych i średnich klasach wieku wymagających zabiegów pielęgnacyjnych. Zabiegi pielęgnacyjne (tzw. czyszczenia i trzebieże) mają za zadanie doprowadzić drzewostan do wieku rębności w jak najlepszym stanie jakościowym i zdrowotnym.
Wycinanie i sprzedaż drewna jest więc jednym z planowanych etapów gospodarki leśnej. Na powierzchniach, gdzie usunięto drzewostan od razu przystępuje się do zakładania nowego pokolenia lasu, a uzyskane ze sprzedaży drewna środki finansowe pozwalają na prowadzenie innych zabiegów gospodarczych, np. sadzenie lasu, zalesienie gruntów wyłączonych z rolniczego użytkowania, pielęgnowanie upraw i młodników, racjonalne użytkowanie dojrzałych drzewostanów, ochronę lasów przed pożarem, udostępnianie lasu dla społeczeństwa itp. Stąd nie bez racji mówi się, że od momentu wycięcia drzewostanu zaczyna się hodowla lasu.
Las oprócz drewna umożliwia zbiór grzybów, który ciągle cieszy się niegasnącą popularnością. Oprócz grzybów chętnie zbierane są także inne płody runa leśnego, takie jak na przykład owoce borówki czernicy, borówki brusznicy, czy jeżyny. Należy jednak pamiętać, by podczas zbiorów nie niszczyć roślin, a zbierając grzyby nie niszczyć ich grzybni.
Choinki kojarzą nam się ze świętami Bożego Narodzenia, są one także jedną z form ubocznego użytkowania obszarów leśnych.Zdecydowanie lepszym wyborem w okresie świąt jest żywa choinka zamiast sztucznej, która dodaje niepowtarzalnego uroku. Sprzedaż świeżo ciętych choinek w Nadleśnictwie Pomorze rokrocznie cieszy się dużą popularnością. Sprzedaż choinek jest jedną z form ubocznego użytkowania obszarów leśnych nadleśnictwa.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Hodowla lasu
Hodowla lasu
Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego.
Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli
i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego. W celu opracowania prawidłowych zaleceń odnośnie działań gospodarczych niezbędne jest dokładne rozpoznanie warunków siedliskowych, dobra inwentaryzacja drzewostanu i możliwie dokładna wiedza o historii drzewostanu, tj. o zabiegach wykonywanych w okresach poprzednich i ich efektach. Zabiegi określane w trakcie inwentaryzacji drzewostanu mają charakter ogólny i dotyczą rodzaju zabiegu i jego pilności. Całokształt szczegółowego planowania hodowlanego oraz możliwość wprowadzania zmian do ustalonego celu finalnego i celów okresowych (pośrednich) należy do personelu nadleśnictwa, znającego lepiej obiekt planowania i mającego możliwość stałej kontroli efektów podejmowanych działań. Podstawowym dokumentem określającym sposoby
i metody prowadzenia prac z zakresu hodowli lasu są Zasady Hodowli Lasu wprowadzone
w życie Zarządzeniem Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 roku.
Podstawą do planowania czynności hodowlanych w całym cyklu produkcyjnym jest typ drzewostanu, który ukierunkowuje proces produkcji leśnej. Hodowlany cel produkcji leśnej jest realizowany poprzez właściwe postępowanie w poszczególnych fazach wzrostu i rozwoju drzewostanów.
Aby spełnić w/w zadanie Nadleśnictwo Pomorze dąży do:
|
- |
wyhodowania młodników o właściwym składzie gatunkowym, |
|
- |
doprowadzenia do właściwego składu drzewostanów poprzez odpowiednio wykonywane zabiegi pielęgnacyjno-selekcyjne, |
|
- |
maksymalnego uwzględniania lokalnych warunków siedliska, |
|
- |
właściwego zagospodarowania w lasach ochronnych i zapewnienia wypełnianych przez nie funkcji, dla których zostały wydzielone, |
|
- |
wzbogacania składu gatunkowego drzewostanów i stosowania różnych form zmieszania w zależności od istniejących mikrosiedlisk, |
|
- |
maksymalnego wykorzystania odnowień naturalnych, |
|
- |
biologicznej zabudowy obrzeży lasu i dróg oraz linii podziału powierzchniowego, |
|
- |
rozszerzania zakresu pielęgnacji siedlisk i wzbogacania biocenoz leśnych, |
|
- |
zakładania wzdłuż dróg i szlaków komunikacyjnych pasów obsadzonych gatunkami liściastymi mając na uwadze ochronę przeciwpożarową oraz aspekty krajobrazowe, |
|
- |
stosowania odpowiednich środków i metod zabezpieczania upraw przed zwierzyną, |
|
- |
nie zalesiać łąk, poletek łowieckich, składnic przykolejowych i innych nieleśnych otwartych powierzchni. |
NASIENNICTWO I SELEKCJA
Wyłączone drzewostany nasienne
Na terenie nadleśnictwa wyznaczono 8 wyłączonych drzewostanów nasiennych (dwadzieścia sześć wydzieleń) o łącznej powierzchni 305,86 ha. Są to drzewostany z panującą sosną V-IX klasy wieku oraz jeden drzewostan z panującym świerkiem VI klasy wieku.
Gospodarcze drzewostany nasienne
Gospodarcze drzewostany nasienne to korzystnie wyróżniające się swoją jakością hodowlaną i użytkowane rębnie w latach dobrego lub przynajmniej średniego urodzaju nasion. Od drzewostanu tej kategorii wymaga się, aby były rodzime (nie dotyczy gatunków obcych), w wieku rębnym lub bliskorębnym, a tworzące je drzewa wykazywały pełną zdrowotność, dobrą jakość i dużą produkcyjność w porównaniu z innymi drzewostanami tego samego gatunku i wieku, rosnących na takim samym siedlisku. Gospodarcze drzewostany nasienne zajmują powierzchnię 903,93 ha.
Wykonywanie cięć sanitarno-selekcyjnych w wyłączonych i gospodarczych drzewostanach nasiennych jest zgodne z założeniami Programu ochrony leśnych zasobów genowych i hodowli drzew leśnych w Polsce na lata 2011-2035.
Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych
Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych, w których materiał sadzeniowy pochodzi z nasion zebranych w wyłączonych drzewostanach nasiennych, będą stanowić
w przyszłości udokumentowaną bazę nasienną, pokrywającą zapotrzebowanie gospodarstwa leśnego na nasiona o wysokiej wartości hodowlanej. Uprawy zakładane są w ten sposób, aby tworzyły jak największe zwarte bloki, w których zapylanie i krzyżowanie odbywać się będzie przede wszystkim między potomstwem pochodzącym z wyłączonych drzewostanów nasiennych. Termin „bloki upraw pochodnych" przyjęto dla powierzchni powyżej 15 ha.
Na terenie Nadleśnictwa Pomorze uprawy pochodne zajmują powierzchnię 102,66 ha, z czego 96,93 ha znajduje się w granicach bloków upraw pochodnych. Realizowanych jest
9 bloków upraw pochodnych o łącznej powierzchni 203,36 ha. Poza blokami znajduje się 5,73 ha upraw pochodnych. Gatunkiem panującym w uprawach jest sosna i świerk.
Drzewa mateczne (dawniej doborowe)
Drzewa mateczne gatunków rodzimych powinno wybierać się tylko w wyłączonych drzewostanach nasiennych i gospodarczych drzewostanach nasiennych. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wybór drzew matecznych w innych niż nasienne obiektach (rezerwaty, drzewostany innych gatunków z udziałem gatunku wybieranego). Przy wyborze drzew analizuje się przede wszystkim ich cechy jakościowe, te bowiem są w znacznie większym stopniu uwarunkowane genetycznie niż cechy ilościowe - przyrostowe.
W Nadleśnictwie Pomorze zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Leśnego Materiału Podstawowego 50 drzew matecznych.
SZKÓŁKARSTWO
Nadleśnictwo Pomorze posiada szkółkę gospodarczą o powierzchni 3,97 ha. Powierzchnia ta jest w pełni wystarczająca do zabezpieczenia lokalnych potrzeb na materiał sadzeniowy do prac odnowieniowych i zalesieniowych.
Przeciętnie rocznie produkuje się w tutejszej szkółce około 1125 tysięcy sztuk sadzonek.
Produkuje się sadzonki około 20 gatunków drzew i krzewów leśnych (m.in.: sosna, świerk, modrzew, dąb, brzoza, olsza czarna, grab, klon, jawor, lipa, buk, jarzębina, dzika jabłoń, trzmielina, szakłak itp.) o symbolach produkcyjnych: 1/0, 2/0, 1/1, 2/1, 1/ 2, 2/2, 1,5/1,5.
Produkcja szkółkarska Nadleśnictwa Pomorze zabezpiecza materiał sadzeniowy na odnowienia i zalesienia w lasach państwowych oraz potrzeby prywatnych właścicieli.