Wydawca treści Wydawca treści

Rezerwaty przyrody

Rezerwaty przyrody

                        W Nadleśnictwie Pomorze zlokalizowane są 4 rezerwaty przyrody (wszystkie na terenie obrębu Pomorze):

*        Kukle,

*        Łempis,

*        Pomorze,

*        Tobolinka.

            Łącznie ochroną rezerwatową objęto 500,04 ha. Powierzchnia leśna rezerwatów wynosi 444,24 ha, co stanowi 2,95 % powierzchni leśnej nadleśnictwa.    

Rezerwat przyrody „Kukle"

            Rezerwat przyrody „Kukle" powołano Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 roku (M.P. nr 39, poz. 230). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym dla tego obiektu jest Zarządzenie z dnia 9 sierpnia 2022 roku Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku.

            Rezerwat zlokalizowany jest w obrębie Pomorze, w oddziałach: 736-737, 774-775, 814-815, 853-856, 890-895, zachodnia granica rezerwatu przebiega po granicy państwa z Republiką Litewską.

            Jest to rezerwat leśny, którego celem ochronnym jest zachowanie swoistych cech krajobrazu oraz naturalnych ekosystemów leśnych, bagiennych i wodnych.

            Powierzchnia rezerwatu wynosi 343,09 ha, w tym powierzchnia leśna 334,24 ha. Obejmuje dolinę rzeki Marychy na jej pięciokilometrowym odcinku, przylegające dwa zatorfione obniżenia z dwoma dystroficznymi jeziorkami oraz fragmenty zalesionych wyniesień otaczających dolinę.

            Rezerwat odznacza się urozmaiconym ukształtowaniem terenu i wysokim stopniem naturalności przyrodniczych elementów – rzeki, rzeźby terenu, szaty roślinnej. Obok roślinności wodnej występującej w rzece i jeziorach, zbiorowisk szuwarowych otaczających rzekę, torfowisk wysokich i przejściowych oraz borów bagiennych okalających dystroficzne jeziorka, występują olsy, łęgi jesionowo-olszowe, bory mieszane torfowcowe, a na otaczających dolinę wyniesieniach – bory sosnowe i bory mieszane. Na torfowiskach wysokich i przejściowych otaczających dystroficzne jeziorka, występuje bardzo licznie rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia oraz kilka innych rzadkich gatunków: bagnica torfowa Scheuchzeria palustris, przygiełka biała Rhynchospora alba, żurawina drobnolistna Vaccinium microcarpum, bażyna czarna Empetrum nigrum, turzyca bagienna Carex limosa. Na obrzeżach zatorfionych dolinek z jeziorkami dystroficznymi występują bory bagienne (Vaccinio uliginosi-Pinetum) z krzewinkowym runem złożonym z bagna zwyczajnego Ledum palustre, borówki bagiennej Vaccinium uliginosum, borówki czarnej Vaccinium myrtillus, z niewielkim udziałem modrzewnicy zwyczajnej Andromeda polifolia i żurawiny błotnej Oxycoccus palustris. W zatorfionej dolinie Marychy występuje las mieszany torfowcowy (Betulo pubescentis-Piceetum) z turzycą życicową Carex loliacea w runie i z bogatą w gatunki warstwą mszystą oraz miejscami ols (Carici elongatae-Alnetum) i łęg jesionowo-olszowy (Circaeo-Alnetum). Wyniesienia otaczające dolinę rzeki zajmują bory brusznicowe (Vaccinio vitis-idaeae-Pinetum) i trzcinnikowo-świerkowe bory mieszane (Calamagrostio-Piceetum). W borach brusznicowych spotyka się w wielu miejscach rośliny podlegające ochronie gatunkowej: sasankę otwartą Pulsatilla patens, pomocnika baldaszkowego Chimaphila umbellata, rzadziej widłaka spłaszczonego Diphasium complanatum, a w trzcinnikowo-świerkowym borze mieszanym występuje licznie tajęża jednostronna Goodyera repens. Nad rzeką w kilku miejscach żyją bobry.

Rezerwat przyrody „Łempis"

            Rezerwat przyrody „Łempis" powołano Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 roku (M.P. nr 39, poz. 230). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym dla tego obiektu jest Zarządzenie Nr 35/2011 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2011 roku.

            Rezerwat zlokalizowany jest w obrębie Pomorze, w oddziałach: 691-696, około 3 km na południe od wsi Berżniki. Powierzchnia rezerwatu wynosi 132,34 ha, w tym powierzchnia leśna 103,47 ha.

            Jest to rezerwat leśny, którego celem ochronnym jest zachowanie naturalnych ekosystemów leśnych, wodnych i torfowiskowych z rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin i zwierząt, charakterystycznych dla Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego. Obejmuje trzy dystroficzne jeziora, szuwary i otaczające lasy występujące w zatorfionej rynnie polodowcowej.

            Roślinność wodna w jeziorach rozwinięta jest słabo. Występują w nich niewielkie skupienia grzybieni białych Nymphaea alba, grążeli żółtych Nuphar luteum, rdestnic: pływającej Potamogeton natans i przeszytej Potamogeton perfoliatus, żabiścieka pływającego Hydrocharis morsus-ranae. Jeziora okolone są szuwarem kłociowym Cladium mariscus, za którym występuje mszar wysokotorfowiskowy (Ledo-Sphagnetum) ze skarłowaciałą sosną, z runem złożonym z żurawiny błotnej Oxycoccus palustris, wełnianki pochwowatej Eriophorum vaginatum, modrzewnicy zwyczajnej Andromeda polifolia, rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia. Warstwę mchów tworzy zwarty kobierzec torfowców. Nieco dalej od jeziora występują torfowiskowe zbiorowiska leśne: bór bagienny (łochyniowy) (Vaccinio uliginosi-Pinetum), sosnowo-brzozowy las bagienny (Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis) i ols (Carici elongatae-Alnetum). Bór bagienny występuje w otoczeniu jeziora Stulpień. Charakteryzuje się on drzewostanem sosnowym i krzewinkowym runem złożonym głównie z borówki bagiennej Vaccinium uliginosum, borówki czarnej Vaccinium myrtillus, bagna zwyczajnego Ledum palustre z niewielką domieszką żurawiny błotnej Oxycoccus palustris i modrzewnicy zwyczajnej Andromeda polifolia. I tu warstwę mchów tworzą głównie torfowce. Dość duże powierzchnie zajmuje sosnowo-brzozowy las bagienny z drzewostanem złożonym z sosny, brzozy omszonej, świerka z domieszką olszy czarnej. W runie obok gatunków borowych: borówki czarnej Vaccinium myrtillus, borówki brusznicy Vaccinium vitis-idaea, widłaka jałowcowatego Lycopodium annotinum występują rośliny olsowe – narecznica błotna Thelypteris palustris, czermień błotna Calla palustris oraz gatunki torfowisk niskich: turzyca błotna Carex acutiformis, turzyca darniowa Carex caespitosa, skrzyp bagienny Equisetum fluviatile, tojeść bukietowa Lysimachia thyrsiflora i gatunki torfowisk przejściowych: siedmiopałecznik błotny Potentilla palustris, bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata i kilka innych. W warstwie mchów obok licznej grupy mchów brunatnych występują w dość dużej ilości torfowce. Ols zajmuje niewielkie powierzchnie w sąsiedztwie sosnowo-brzozowego lasu bagiennego. Odznacza się on słabo zaznaczoną strukturą kępkowo-dolinkową. Na wyniesieniach otaczających zatorfioną dolinę największą powierzchnię zajmuje trzcinnikowo-świerkowy bór mieszany (Calamagrostio-Piceetum). W drzewostanie obok sosny występuje licznie świerk, a w runie obok borówki czarnej Vaccinium myrtillus, borówki brusznicy Vaccinium vitis-idaea, siódmaczka leśnego Trientalis europaea występują licznie szczawik zajęczy Oxalis acetosella, turzyca palczasta Carex digitata, poziomka pospolita Fragaria vesca, fiołek Rivina Viola riviniana i inne. W północno-wschodniej części rezerwatu występuje bór sosnowy z rzadkimi gatunkami w runie: arniką górską Arnica montana, widłakiem spłaszczonym Diphasium complanatum, głowienką wielkokwiatową Prunella grandiflora i mącznicą lekarską Arctostaphylos uva-ursi. Rezerwat jest też miejscem występowania szeregu gatunków ptaków wodno-błotnych.

Rezerwat przyrody „Pomorze"

            Rezerwat przyrody „Pomorze" powołano Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 roku (M.P. nr 39, poz. 230). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym dla tego obiektu jest Zarządzenie Nr 36/2011 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2011 roku.

            Rezerwat zlokalizowany jest w obrębie Pomorze, w oddziale 1100, około 2 km na północny wschód od Gib. Powierzchnia rezerwatu wynosi 19,84 ha, w tym powierzchnia leśna 19,78 ha.

            Jest to rezerwat leśny, którego celem ochronnym jest zachowanie najstarszego drzewostanu Puszczy Augustowskiej oraz pozostałości dawnego grodziska. Rezerwat obejmuje fragment lasu z dorodnym ponad 200-letnim drzewostanem sosnowym, występującym na wyniesieniu morenowym. W południowej części rezerwatu, na stromym wzgórzu znajdują się ślady dawnego grodziska. Jest to stanowisko archeologiczne - Grodzisko w Posejnelach zwane górą „Pilikanis". U podnóża wyniesienia płynie naturalnym korytem rzeka Marycha.

            Zbiorowisko leśne, występujące na wyniesieniu ma charakter lasu mieszanego (Corylo-Piceetum). W drzewostanie obok sosny występuje świerk. W dolnym piętrze obok dominującego świerka występuje nielicznie dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, sosna niekiedy osika. W bujnie rozwiniętej warstwie krzewów dominuje leszczyna. Domieszkę stanowią wiciokrzew suchodrzew Lonicera xylosteum, jarzębina Sorbus aucuparia, trzmielina brodawkowata Euonymus verrucosus, kalina koralowa Viburnum opulus, kruszyna pospolita Frangula alnus i podlegający ochronie gatunkowej wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum. W bogatym runie obok gatunków borowych – borówki czarnej Vaccinium myrtillus, borówki brusznicy Vaccinium vitis-idaea, siódmaczka leśnego Trientalis europaea, pszeńca zwyczajnego Melampyrum pratense, gruszyczki jednostronnej Orthilia secunda występują rośliny lasów liściastych – sałatnik leśny Mycelis muralis, perłówka zwisła Melica nutans, turzyca palczasta Carex digitata, kuklik pospolity Geum urbanum oraz gatunki ciepłolubne, jak dzwonek brzoskwiniolistny Campanula persicifolia, koniczyna dwukłosowa Trifolium alpestre, koniczyna pogięta Trifolium medium, czyściec storzyszek Clinopodium vulgare, turzyca pagórkowa Carex montana. Rosną tu też podlegające ochronie gatunkowej: widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, pomocnik baldaszkowy Chimaphila umbellata i tajęża jednostronna Goodyera repens. Nad wodą u podnóża wyniesień niewielką powierzchnię zajmuje łęg jesionowo-olszowy Circaeo-Alnetum.

Rezerwat przyrody „Tobolinka"

            Rezerwat przyrody „Tobolinka" powołano Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31 października 1959 roku (M.P. nr 96, poz. 516). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym dla tego obiektu jest Zarządzenie Nr 37/2011 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2011 roku.

            Rezerwat zlokalizowany jest w obrębie Pomorze, w oddziałach: 543 i 582, ok. 3,5 km na wschód od wsi Giby. Powierzchnia rezerwatu wynosi 4,62 ha, w tym powierzchnia leśna 1,76 ha.

            Jest to rezerwat wodny, którego celem ochronnym jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych jeziora dystroficznego z pływającymi wyspami pła torfowców. Obejmuje on małe jeziorko oraz otaczające je torfowisko i bór łochyniowy.

            Nad brzegami jezior wykształca się pływający pomost torfowy szerokości 3-5 metrów złożony z kłączy turzyc, bobrka trójlistnego Menyanthes trifoliata i innych, przerośniętych torfowcami. Co pewien czas pod wpływem falowania oraz zamarzania odrywają się fragmenty tego torfowego pomostu i tworzą się pływające wysepki. Na torfowisku występuje licznie rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia oraz rzadkie gatunki torfowiskowe jak: przygiełka biała Rhynchospora alba, turzyca bagienna Carex limosa, bagnica torfowa Scheuchzeria palustris. Torfowisko otacza pierścień boru łochyniowego z bagnem zwyczajnym Ledum palustre i borówką bagienną Vaccinium uliginosum. W jednym miejscu rośnie też bażyna czarna Empetrum nigrum. Ze względu na dużą wartość przyrodniczą torfowiska i prowadzone tam badania naukowe wstęp na teren rezerwatu jest zabroniony. Duże podtopienie torfowiska powoduje, że przy chodzeniu po nim następuje rozrywanie powierzchni torfu i niszczenie występujących tam roślin. Jedna dwudziestoosobowa wycieczka może spowodować nieodwracalne zmiany w torfowiskowej roślinności. Można natomiast wygodnie obserwować jezioro wraz z otaczającym torfowiskiem z wyniesienia sąsiadującego z rezerwatem od strony wschodniej.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Hodowla lasu

Hodowla lasu

Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego.

Zgodnie z przyjętymi uwarunkowaniami prawnymi, celem gospodarstwa leśnego jest kształtowanie lasu wielofunkcyjnego, trwałego, ekologicznie zrównoważonego, a zatem zbudowanego zgodnie z prawami rządzącymi ekosystemami leśnymi. W hodowli
i urządzaniu lasu przyjmuje się, że celem długookresowym jest model drzewostanu dojrzałego. W celu opracowania prawidłowych zaleceń odnośnie działań gospodarczych niezbędne jest dokładne rozpoznanie warunków siedliskowych, dobra inwentaryzacja drzewostanu i możliwie dokładna wiedza o historii drzewostanu, tj. o zabiegach wykonywanych w okresach poprzednich i ich efektach. Zabiegi określane w trakcie inwentaryzacji drzewostanu mają charakter ogólny i dotyczą rodzaju zabiegu i jego pilności. Całokształt szczegółowego planowania hodowlanego oraz możliwość wprowadzania zmian do ustalonego celu finalnego i celów okresowych (pośrednich) należy do personelu nadleśnictwa, znającego lepiej obiekt planowania i mającego możliwość stałej kontroli efektów podejmowanych działań. Podstawowym dokumentem określającym sposoby
i metody prowadzenia prac z zakresu hodowli lasu są Zasady Hodowli Lasu wprowadzone
w życie Zarządzeniem Nr 53 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 roku.

Podstawą do planowania czynności hodowlanych w całym cyklu produkcyjnym jest typ drzewostanu, który ukierunkowuje proces produkcji leśnej. Hodowlany cel produkcji leśnej jest realizowany poprzez właściwe postępowanie w poszczególnych fazach wzrostu i rozwoju drzewostanów.

Aby spełnić w/w zadanie Nadleśnictwo Pomorze dąży do:

-

wyhodowania młodników o właściwym składzie gatunkowym,

-

doprowadzenia do właściwego składu drzewostanów poprzez odpowiednio wykonywane zabiegi pielęgnacyjno-selekcyjne,

-

maksymalnego uwzględniania lokalnych warunków siedliska,

-

właściwego zagospodarowania w lasach ochronnych i zapewnienia wypełnianych przez nie funkcji, dla których zostały wydzielone,

-

wzbogacania składu gatunkowego drzewostanów i stosowania różnych form zmieszania w zależności od istniejących mikrosiedlisk,

-

maksymalnego wykorzystania odnowień naturalnych,

-

biologicznej zabudowy obrzeży lasu i dróg oraz linii podziału powierzchniowego,

-

rozszerzania zakresu pielęgnacji siedlisk i wzbogacania biocenoz leśnych,

-

zakładania wzdłuż dróg i szlaków komunikacyjnych pasów obsadzonych gatunkami liściastymi mając na uwadze ochronę przeciwpożarową oraz aspekty krajobrazowe,

-

stosowania odpowiednich środków i metod zabezpieczania upraw przed zwierzyną,

-

nie zalesiać łąk, poletek łowieckich, składnic przykolejowych i innych nieleśnych otwartych powierzchni.

 

NASIENNICTWO I SELEKCJA

 Wyłączone drzewostany nasienne

Na terenie nadleśnictwa wyznaczono 8 wyłączonych drzewostanów nasiennych (dwadzieścia sześć wydzieleń) o łącznej powierzchni 305,86 ha. Są to drzewostany z panującą sosną V-IX klasy wieku oraz jeden drzewostan z panującym świerkiem VI klasy wieku.

Gospodarcze drzewostany nasienne

Gospodarcze drzewostany nasienne to korzystnie wyróżniające się swoją jakością hodowlaną i użytkowane rębnie w latach dobrego lub przynajmniej średniego urodzaju nasion. Od drzewostanu tej kategorii wymaga się, aby były rodzime (nie dotyczy gatunków obcych), w wieku rębnym lub bliskorębnym, a tworzące je drzewa wykazywały pełną zdrowotność, dobrą jakość i dużą produkcyjność w porównaniu z innymi drzewostanami tego samego gatunku i wieku, rosnących na takim samym siedlisku. Gospodarcze drzewostany nasienne zajmują powierzchnię 903,93 ha.

Wykonywanie cięć sanitarno-selekcyjnych w wyłączonych i gospodarczych drzewostanach nasiennych jest zgodne z założeniami Programu ochrony leśnych zasobów genowych i hodowli drzew leśnych w Polsce na lata 2011-2035.

Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych

Uprawy pochodne i bloki upraw pochodnych, w których materiał sadzeniowy pochodzi z nasion zebranych w wyłączonych drzewostanach nasiennych, będą stanowić
w przyszłości udokumentowaną bazę nasienną, pokrywającą zapotrzebowanie gospodarstwa leśnego na nasiona o wysokiej wartości hodowlanej. Uprawy zakładane są w ten sposób, aby tworzyły jak największe zwarte bloki, w których zapylanie i krzyżowanie odbywać się będzie przede wszystkim między potomstwem pochodzącym z wyłączonych drzewostanów nasiennych. Termin „bloki upraw pochodnych" przyjęto dla powierzchni powyżej 15 ha.

Na terenie Nadleśnictwa Pomorze uprawy pochodne zajmują powierzchnię 102,66 ha, z czego 96,93 ha znajduje się w granicach bloków upraw pochodnych. Realizowanych jest
9 bloków upraw pochodnych o łącznej powierzchni 203,36 ha. Poza blokami znajduje się 5,73 ha upraw pochodnych. Gatunkiem panującym w uprawach jest sosna i świerk. 

Drzewa mateczne (dawniej doborowe)

Drzewa mateczne gatunków rodzimych powinno wybierać się tylko w wyłączonych drzewostanach nasiennych i gospodarczych drzewostanach nasiennych. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wybór drzew matecznych w innych niż nasienne obiektach (rezerwaty, drzewostany innych gatunków z udziałem gatunku wybieranego). Przy wyborze drzew analizuje się przede wszystkim ich cechy jakościowe, te bowiem są w znacznie większym stopniu uwarunkowane genetycznie niż cechy ilościowe - przyrostowe.

W Nadleśnictwie Pomorze zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Leśnego Materiału Podstawowego 50 drzew matecznych.

SZKÓŁKARSTWO

 

Nadleśnictwo Pomorze posiada szkółkę gospodarczą o powierzchni 3,97 ha. Powierzchnia ta jest w pełni wystarczająca do zabezpieczenia lokalnych potrzeb na materiał sadzeniowy do prac odnowieniowych i zalesieniowych.

Przeciętnie rocznie produkuje się w tutejszej szkółce około 1125 tysięcy sztuk sadzonek.

Produkuje się sadzonki około 20 gatunków drzew i krzewów leśnych (m.in.: sosna, świerk, modrzew, dąb, brzoza, olsza czarna, grab, klon, jawor, lipa, buk, jarzębina, dzika jabłoń, trzmielina, szakłak itp.) o symbolach produkcyjnych: 1/0, 2/0, 1/1, 2/1, 1/ 2, 2/2,  1,5/1,5.

Produkcja szkółkarska Nadleśnictwa Pomorze zabezpiecza materiał sadzeniowy na odnowienia i zalesienia w lasach państwowych oraz potrzeby prywatnych właścicieli.